تاریخچه تبریز
تبريز يكي از قديمي ترين مناطق ايران است و مجموعه آثار تاريخي و نشانه هاي باستان شناختي كه از محل هاي مختلف آن به دست آمـده دلالت بر ديـريـنـگـي و قـدمـت تـاريخي ايـن شـهـر دارد. سـاركـن ( سـاركـن پـادشـاه آشـور 722-750 ) در كتبيه خود از شهري به نام اوشكايا كه شايد همان اسكوي امروزي است و نيز از دژ و قلعه محكمي به نام تارويي ياد مي كند كه به احتمال زياد تبريز است. گذشته از اين در يكي از كتبيه هاي سناخريت پادشاه آشور ( 705-681 ق . م ) از شهري به نام تربيس نام برده شده است كه پادشاه مزبور در آنجا معبدي به نام نركان ساخته بود. بعضي از مورخان تروياي معروف و تبريز را يكي مي پندارند. عده اي حتي اين شهر را همان سوز يا شوش قديم و عده اي ديگر آكراتا يا آماتاي ذكر شده در تورات فرض كرده اند. تعيين تاريخ دقيق پيدايش شهرنشيني در دشتي كه تبريز در آن قرار گرفته دشوار است. شرايط اين دشت حاصلخيز به واسطه وجود دو رود آجي چاي و مهران رود، اقليم معتدل، موقعيت ارتباطي بسيار مناسب، وجود منابع زيرزميني غني و موقعيت مناسب استراتژيكي آن، زمينه مساعدي براي تكوين و توسعه زندگي شهري فراهم آورده است. در دوره حكومت رواديان تبريز پايتخت آذربايجان شد و به علت موقعيت ممتاز جغرافيايي و نظامي خود بيشتر از ساير شهرها مورد توجه قرار گرفت. در سال 340 هجري قمري از اتحاد سه گانه تبريز، اشنو ( اسند ، اسنق ) و دهخوارقان مملكت بني روديني به وجود آمد كه حكام آن قدرت و استقلال كامل داشتند و خلفاي بغداد از دخالت و نفوذ كمي در آن برخوردار بودند. از قرن دهم ميلادي يا قرن سوم هجري به بعد نام تبريز در رديف شهرهاي بزرگ آذربايجان آمده است كه در آنجا همزمان با پيشرفت صنعت و تجارت علم و تمدن نيز شكوفا شده است. اهالي تبريز در سال 616 هجري موفق شدند با دادن هداياي قيمتي و پول فراوان از هجوم مغولان به شهر و ويراني آن جلوگيري كنند. پس از حمله مغول به ايران براي اولين بار شهر تبريز به دستور آباقاخان ( 680-663 هجري قمري ) پايتخت رسمي ايلخانان شد. در سال 658 هجري در دوران حاكميت آباقاخان در تبريز ، زندگي مدني و اقتصادي دوباره شكوفا شد. سلطان محمود غازان خان معروف ترين شاه مغول در 694 هجري تبريز را مقر حكومت قرار داد و آن را به منتهاي درجه عظمت و بزرگي و آباداني رساند. پس از ايلخان مغول، تبريز در عصر جلايريان و تركمانان آق قويونلو و قره قويونلو پايتخت ايران شد و در اين زمان (870هجري) بود كه به دستور جهان شاه بن قره يوسف بن تركمان مسجد كبود (گؤي مسجد) بنا گرديد. در سال 906 هجري شاه اسماعيل صفوي (متخلص به ختايي) تبريز را پايتخت ايران كرد. در دوران صفوي شهر تبريز بارها ميدان جنگ ايران و عثماني شد. در آغاز حكومت قاجار بخصوص زمان فتحعلي شاه، تبريز پايتخت دوم يا وليعهد نشين ايران شد و محل استقرار عباس ميرزا نايب السلطنه گرديد. در دوره استبداد صغير محمد علي شاه، مردم تبريز به رهبري دو قهرمان ملي " ستارخان و باقرخان " پس از ماهها مبارزه و ستيز ، ابتدا تبريز و آذربايجان و سپس ايران را از چنگ استبداد رهايي بخشيدند.
مراکز تاريخي و باستاني:
كاخ شهرداري
كاخ و تالار شهرداري تبريز در سال 1312 شمسي در گورستان متروك و مخروبة كوي نوبر با نظارت مهندسان آلماني ساخته شد . اين ساختمان داراي يك برج ساعت چهار جانبي است كه هر پانزده دقيقه يك بار ، گذشت زمان را اعلام مي كند . اين بنا در مركز شهر تبريز در ميداني موسوم به ميدان ساعت قرار دارد . در حال حاضر تمام امور اداري و عمراني شهرداري تبريز در اين تالار متمركز است .
عمارت ائل گؤلی
شاه گؤلي ( استخر شاه ) سابق و ائل گؤلي ( استخر مردم ) فعلي از گردشگاههاي زيبا و دلكش تبريز و ايران است كه در هفت كيلومتري جنوب شرقي تبريز ، بر دامنه تپه اي واقع شده است . پيرامون استخر درختاني كهنسال سر به هم آورده اند كه انعكاس آنها در آب زيبايي محوطه را دو چندان مي كند .
خانه مشروطيت
اين خانه محل اجتماع سران مشروطيت در تبريز بود و تاريخ ساختمان آن 1247 شمسي مطابق با 1288 هجري قمري است . باني اين خانه حاج مهدي كوزه كناني از فعالين نهضت مشروطيت بود . به علت ارزش هاي فرهنگي و تاريخي كه اين خانه دارد ، به ويژه پيوند آن با نهضت مشروطيت ، در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .
جاذبه هاي طبيعي:
ارتفاعات سهند
توده آتشفشاني سهند در 50 كيلومتري جنوب شهرستان تبريز قرار دارد . حد شرقي آن از شهرستان هشترود و سر اسكندر و قره چمن مي گذرد و تا حدود قافلانكوه پيش رفته است . بلندترين قله سهند به نام جام داغي اسـت بـه ارتفاع 3750 متـر . ايـن كـوه تعـداد زيادي قله هاي آذرين دارد كه بلندي 17 قله آن از 3000 متر تجاوز مي كند .
ارتفاعات سلطان سنجر
كوه سلطان سنجر كوه آتشفشاني است كه در حدود 15 كيلومتري شرق زنوز واقع شده است و قلعه اي به ارتفاع 3255 متر دارد . اين كوه بيشتر ايام سال از برف پوشيده است .
ارتفاعات مورو داغ
كوه موروداغ در 36 كيلومتري غرب تبريز در جهت شرقي � غربي از ارتفاعات شمالي صوفيان به سمت تبريز كشيده شده است . اين رشته كوه در گردنه پايان از شمال تبريز مي گذرد و به گردنه شبلي منتهي مي شود . بلندترين نقطه موروداغ 2210 متر ارتفاع دارد و معروف ترين قله هاي آن چله خانه، پير موسي و خواجه مرجان است .
چشمه تاپ تاپان
اين چشمه به فاصله 5 كيلومتري آذر شهر در جاده تبريز به مراغه واقع شده است . آب در حوضي طبيعي جمع مي شود و مورد استفاده قرار مي گيرد . آب اين چشمه از دسته آبهاي معدني بي كربنات كلسيك و منيزين گازدار و آهن دار است كه خواص درماني آن براي ازدياد گلبول هاي قرمز و تنظيم ميزان هموگلوبين خون، سهولت كار دستگاه گوارش و كمك به تغذيه و رشد ارزيابي شده است .
چشمه آب معدني كندوان
كندوان روستايي تاريخي و كم نظير است كه در فاصله 22 كيلومتري جنوب اسكو در ميان دره اي با صفا و كنار رودخانه پر آبي به همين نام واقع شده است . فاصله روستاي كندوان تا تبريز 62 كيلومتر است . اين روستا چشمه آب معدني مهمي به همين نام دارد كه براي درمان بيماران كليوي نقش به سزايي دارد .