مغز چگونه اطلاعات را ذخيره مى كند
اطلاعات در بخش هاى گوناگون حافظه شما ذخيره مى شود. اطلاعات ذخيره شده در حافظه كوتاه مدت مى تواند مثلاً شامل نام شخصى باشد كه لحظاتى قبل وى را ملاقات كرديد. اطلاعات ذخيره شده در حافظه اخير نام آن چيز هايى است كه مثلاً امروز صبح هنگام صبحانه صرف كرديد. اطلاعات ذخيره شده در حافظه دور شامل اطلاعاتى است كه از سال ها قبل در حافظه تان باقى مانده، مثلاً خاطرات دوران كودكى.
بالا رفتن سن چه تغييراتى به مغز مى دهد
از همان زمانى كه در سال هاى ۲۰ زندگى خويش به سر مى بريد هر بار مغز تعداد اندكى از سلول هايش را از دست مى دهد. خود مغز نيز مواد شيميايى مورد نياز سلول ها را به مقدار كمترى توليد مى كند. هر چه كه سن بالاتر مى رود، اين تغيير اثر بيشترى بر حافظه مى گذارد. پيرى با تغيير شيوه ذخيره اطلاعات در مغز و دشوارتر شدن بازيابى اين اطلاعات ذخيره شده بر حافظه اثر مى گذارد. حافظه هاى كوتاه مدت و دور معمولاً از پيرى تأثير نمى پذيرند ولى حافظه اخير احتمالاً تحت تاثير چنين تغييراتى قرار مى گيرد. بدين ترتيب ممكن است نام اشخاصى كه به تازگى ملاقات كرده ايد از خاطرتان برود، كه كاملاً طبيعى است.
چگونه به حافظه خويش كمك كنيم
- همواره فهرست هايى با خود داشته باشيم.
- همواره از يك روش معمول پيروى كنيم.و از روش تداعى (مرتبط كردن اشيا و ايده ها در ذهن) استفاده كنيم، مثلاً براى يافتن مكان موردنظر علائم و اشاراتى را از محيط اطراف در نظر داشته باشيم.
- جزئيات را در تقويم خويش يادداشت كنيم.
- اشياى مهم، مثلاً دسته كليد، را هميشه در يك محل قرار دهيم.
- هنگامى كه نام هاى جديد مى شنويم، چندين بار آنها را در ذهن تكرار كنيم.
- كار هايى كنيم كه همزمان مغز و جسم مان را به كار گيرند.
- از حروف الفبا براى به خاطر سپردن اسامى كه يادآورى شان دشوار است استفاده كنيم. "شنيدن" حروف اول كلمات ممكن است حافظه را به حركت وادارد.
- اگر لغتى را مى دانيم ولى نمى توانيم به خاطر آوريم، چه اين تنها يك اشكال كوچك در حافظه به شمار مى رود، و معمولاً به مرور زمان لغت مذكور به خاطر مى آيد. با بالا رفتن سن اينگونه موارد بيشتر مى شوند؛ ممكن است موجب سرخوردگى شما شود، ولى معمولاً چندان مهم نيست.
مشكلات مربوط به حافظه چه علل ديگرى دارند
به جز پيرى و بالا رفتن سن، خيلى چيز هاى ديگر نيز موجب مشكلاتى در حافظه مى شوند. از جمله مى توان افسردگى زوال عقل يا جنون پيرى (مشكلات شديد در حافظه و تفكر، مثلاً بيمارى آلزايمر)، عوارض ناشى از مصرف دارو ها، سكته هاى مغزى، ضربه مغزى و الكليسم را برشمرد.
چه موقع بايد مشكلات مربوط به حافظه را جدى تلقى كنيم
مشكل حافظه زمانى جدى تلقى مى شود كه بر زندگى روزمره ما اثر گذار باشد اگر تنها گاهگاهى نام اشيا و اشخاص را از خاطر مى بريد، مهم نيست. ولى اگر مثلاً به خاطر نياوريد كه فلان چيز كه تاكنون بارها با آن كار كرده ايد چگونه كار مى كند، ممكن است مشكل شما جدى باشد، يا مثلاً محلى را كه بار ها رفته ايد، به خاطر نمى آوريد، مراحل انجام كارى (مثل پخت غذا) را از خاطر برده ايد. تفاوت ديگر بين مشكلات طبيعى حافظه و زوال عقل اين است كه مشكلات حافظه با گذشت زمان زياد تشديد نمى شوند، حال آن كه زوال عقل ظرف چندين ماه تا چندين سال رو به وخامت مى گذارد. شايد تصور روزى كه مشكلات مهمى از نظر حافظه داشته باشيد، برايتان دشوار باشد. نگرانى هايتان را با پزشك خانوادگى تان در ميان بگذاريد. او مسلماً مى تواند به شما كمك كند كه دريابيد مشكل ناشى از مصرف دارو يا احياناً افسردگى هست يا خير.
بيمارى آلزايمر چگونه بر حافظه تاثير مى گذارد
بيمارى آلزايمر با تغيير در حافظه اخير آغاز مى شود. در ابتدا بيمار مبتلا به آلزايمر حتى كوچك ترين جزئيات گذشته هاى دور را به خاطر مى آورد ولى از به خاطر آوردن حوادث يا صحبت هاى جديد عاجز است. با گذشت زمان بيمارى بر همه قسمت هاى حافظه تاثير مى گذارد. بيمارى آلزايمر را نمى توان پديده طبيعى دوران سالخوردگى تلقى كرد، و شيوع آن بسيار كمتر از آن است كه مردم فكر مى كنند. تنها كمتر از ۱۰ درصد افراد مسن تر از ۶۵ ساله دچار آلزايمر مى شوند. ليكن با افزايش سن بيمار تا ۸۵ سالگى اين رقم تا نزديك ۵۰ درصد افزايش مى يابد.
مشكلات حافظه كه نبايد بخشى از پيرى طبيعى تلقى كرد
- فراموشى بسيار بيشتر از گذشته.
- فراموش كردن كارى كه پيش از اين بار ها انجام داده ايد.
- مشكل داشتن در يادگيرى چيز هاى جديد.
- تكرار كردن عبارات يا داستان ها حين گفت وگو.
- مشكل داشتن هنگام انتخاب يا در رابطه با پول.
- ناتوانى در دنبال كردن اتفاقات در طول روز.