يكى از متداول ترين كاربردهاى Flash memory در سيستم ابتدايى ورودى ‎/ خروجى (basic input/output system) كامپيوتر است كه معمولاً به BIOS شناخته مى شود.
وظيفه BIOS كه تقريباً روى هر كامپيوترى وجود دارد، آن است كه مطمئن شود تمام قطعات و اجزاى افزارى يك كامپيوتر در كنار يكديگر به درستى كار مى كنند.
هر كامپيوترى در قلب خود براى پردازش درست اطلاعات شامل يك ميكروپروسسور است. ميكروپروسسور قسمت سخت افزارى كار است. براى انجام درست كار، به نرم افزار نيز احتياج است.
هر كاربرى با دو نوع نرم افزار آشنا است: سيستم عامل و نرم افزارهاى كاربردى. BIOS نوع سوم نرم افزارى است كه كامپيوتر شما براى اجراى درست به آن نيازمند است.
BIOS چه كارى انجام مى دهد: نرم افزار BIOS مجموعه اى از وظايف مختلف را بر عهده دارد، ولى مهم ترين آنها اجراى سيستم عامل است. وقتى يك كامپيوتر روشن مى شود، ميكروپروسسور سعى مى كند اولين دستورات را اجرا كند. ولى نكته در اين است كه اين دستورات بايد از جايى به ميكروپروسسور اعلام شود. گرچه سيستم عامل روى هارد وجود دارد، ولى ميكروپروسسور نمى داند اطلاعات در آنجاست. BIOS دستورات اوليه را براى اين دسترسى به ميكروپروسسور اعلام مى كند.
برخى ديگر ازكارهايى كه BIOSانجام مى دهد، عبارتند از:
ـ امتحان آن كه تمام سخت افزارها روشن هستند، به جهت مطمئن شدن كه همه چيز درست كار مى كند.
ـ فعال كردن BIOSهاى احتمالى ساير سخت افزارها
ـ مديريت ابزارهاى ورودى و خروجى كامپيوتر به صورتى كه سيستم عامل بتواند با آنها كار كند، مثل كيبورد و مانيتور.
BIOS نرم افزار مخصوصى است كه دسترسى سخت افزارهاى مختلف را براى سيستم عامل شما مهيا مى كند. معمولاً اين نرم افزار روى يك چيپ Flash memory روى motherboard ذخيره مى شود، ولى ممكن است نوع چيپ از مدل هاى ديگر (Read Only Memory) ROM نيز باشد.
اولين كارى كه يك BIOS انجام مى دهد، چك كردن اطلاعاتى است كه روى يك رم ۶۴ بيتى كه در چيپ CMOS قرار دارد. COMS اطلاعات دقيقى مربوط به سيستم شما را ارائه مى كند و بر اساس تغييرات، سيستم شما نيز قابل تغيير نيز هست.
هر گاه كامپيوتر خود را روشن مى كنيد، اولين چيزى كه مى بينيد، عملياتى است كه نرم افزار شما انجام مى دهد. در بسيارى از كامپيوترها، BIOS اطلاعاتى مثل حجم حافظه رم، نوع هارد و غيره را نمايش مى دهد.
يكى ديگر از كارهايى كه BIOSانجام مى دهد، فعال كردن كارت گرافيكى است. بعد از آن چك مى كند كه آيا كامپيوتر reboot شده است و يا تازه روشن شده است.
اگر تازه روشن شده باشد، رم با نوشتن و خواندن اطلاعات از تمام آدرس هاى حافظه چك مى شود. بعد از آن پورت هاى مختلف (USB,PS/2) براى وجود كيبورد و موس چك مى شوند وبعد از آن به دنبال كارت هاى PCI مى گردد. اگر در اين مرحله مشكلى وجود داشته باشد، BIOS آن را به صورت بوق هاى متوالى و يا به صورت متنى به اطلاع كاربر مى رساند.
بعد از اين مرحله است كه اطلاعاتى مثل CPU، فلاپى و هارد، رم، نسخه و تاريخ BIOS، نمايش داده مى شوند.
بعد از اين مرحله نوبت به چك كردن ابزارهايى است كه در CMOS به عنوان ابزارهاى boot معرفى شده اند. منظور از boot پروسه اجراى سيستم عامل است. BIOS سعى مى كند كه به ترتيب از اولين ابزار براى boot كردن استفاده كند.
شما به عنوان كاربر مى توانيد وارد CMOS شده و آن را تغيير دهيد. براى اين كار معمولاً در همان ابتدايى كه كامپيوتر روشن مى شود بايد يك دكمه به خصوص را فشار داد كه معمولاً Delete است.
برخى از بخش هاى استانداردى كه در هر CMOS ديده مى شوند عبارتند از: تاريخ و روز سيستم، ترتيب Boot، تنظيمات مربوط به هارد، درايو CD و فلاپى درايو، گذاشتن اسم رمز براى كامپيوتر و مديريت انرژى.
در اعمال تغييرات دقت كنيد، چرا كه يك تغيير غلط ممكن است باعث شود كامپيوتر bootنشود و يا يكى از اجزاى آن كار نكند. بعد از اعمال تغييرات ذخيره تغييرات را فراموش نكنيد، ضمن آنكه معمولاً مى توان حالات BIOS را به حالت default برگرداند. باترى ساعتى كه معمولاً روى motherboard كامپيوتر قرار دارد، اين تغييرات را مى تواند براى سال ها در CMOS نگهدارى كند.
به روزرسانى BIOS: معمولاً لازم است هر از چند يكبار BIOS كامپيوتر خود را ارتقا بدهيد. اين امر با توجه به سخت افزارها و استانداردهاى جديدى كه ارائه مى شود لازم است. براى اين كار اولاً نسخه BIOS خود را شناسايى كنيد و سپس به وب سايت سازنده motherboard برويد و به دنبال نسخه جديدتر BIOS مربوطه بگرديد. معمولاً براى نوشتن BIOS جديد لازم است يك نرم افزار خاص ديگر نيز داشته باشيد كه آن هم معمولاً از همان سايت قابل downloadاست. اين دو را روى يك فلاپى ريخته و دستگاه را با استفاده از آن boot كرده و با استفاده از نرم افزار مربوطه BIOS را به روز كنيد. باز هم دقت كنيد كه اشتباه در اين مرحله نيز مى تواند به عدم كاركرد كامپيوتر منجر شود. در هر حال حتماً از BIOS قبلى خود يك پشتيبان تهيه كنيد.