مقدمه :

در سال 1981 در آمريکا بيماری ناشناخته ای گزارش شد.

در سال 1983 توسط انستيتوپاستور فرانسه ويروس HIV کشف و نام بيماری ايدز گذارده شد.

گسترش نگران کننده اين بيماری تلفات بسياری داشت حتی تلفات آن بيش از طاعون در قرن نوزدهم بود.

برآوردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) تا دسامبر 2001 :

-  حدود63ميليون نفردرجهان مبتلا به ايدزشده اند که ازاين تعداد22ميليون نفر فوت شده اند. تنها درسال 2001 پنج ميليون نفراضافه شده و3 ميليون نفرفوت شده اند.

-  چهارمين موج همه گيری در سال 1995 در خاورميانه و آسيای مرکزی بود.

- در حال حاضر در آسيا بخصوص آسيای جنوبی و جنوب شرقی متجاوز از 6 ميليون آلوده به ايدز وجود دارد. سرعت رشد در آسيا چند برابر قاره های ديگر است.

- درآسيا هردقيقه 5 نوجوان، آلوده به HIV می شوند. انتظار می رود در6 سال آينده به 12- 10 ميليون نفر برسد وتا سال 2020 اولين علت مرگ درجهان خواهدشد.

- سازمان های بهداشت متأسفانه آمارهای کمی از واقعيت ها را نشان می دهند.

ايدز چيست ؟

يک بيماری عفونی است که باعث تحليل شديد توان و قدرت سيستم ايمنی بدن انسان می شود و بدنبال آن باعث رشد بيماريها يعنی عفونتهای فرصت طلب و سرطانها شده و سپس باعث مرگ می شود.

عامل بيماری ايدز چيست ؟

يک ويروس بنام HIV (ويروس نقص ايمنی) که به سيستم دفاعی انسان حمله کرده و باعث اختلال فعاليت آنها می شود.

راه های انتقال ويروس ايدز :

1)     تماس جنسی : 80% موارد آلوده در دنيا از طريق روابط جنسی صورت می گيرد. در ايران کمتر از 15% خطر انتقال از راه های تماس جنسی غيرعادی (مثلا در همجنس بازان) بيشتر است.

2)     دريافت خون و فرآورده های خونی آلوده :

البته امروزه فرآورده های خونی در بانک های خون پالايش می شوند.

3)     ابزار برنده و نافذ پوست آلوده :

حجامت، سوراخ کردن گوش، خالکوبی، ختنه، طب سوزنی، دندانپزشکی، کليه جراحی ها، تيغ سلمانی، مسواک، خلال دندان، سرنگ و سرسوزن آلوده

4)     از راه مادر به کودک :

-  در طی دوران جنينی از طريق خون مادر به جنين

-  از طريق شير مادر آلوده

راه هايی که HIV انتقال نمی يابد ؟

کارکردن با يکديگر، زندگی دسته جمعی، هم صحبت شدن، معاشرتهای اجتماعی، همسفر بودن، همکلاسی بودن و در کنار يکديگر نشستن، سوار اتوبوس و تاکسی شدن، اشک و بزاق، از راه هوا(عطسه و سرفه)، آشاميدن، استفاده از کارد و چنگال، ليوان و وسايل و ظروف غذاخوری، حمام، توالت و استخرهای مشترک، توسط حيوانات، حشرات و يا نيش آنها

نکته :

پس نيازی به جداسازی افراد آلوده يا بيمار از افراد سالم ويا خانواده آنان وجود ندارد.

پس از ورود ويروس به بدن چه اتفاقی می افتد ؟

حمله به سلول های لنفوسيت و در آنها تکثير يافته، بدن انسان برعليه آنها آنتی بادی ترشح می کند.

براساس علائم بالينی و آزمايشگاهی در بدن دوره های زير وجود دارد :

�        دوره پنجره (Windows Period)

ويروس وارد بدن شده ولی در فرد علائمی از بيماری وجود ندارد، چون سطح آنتی بادی به حد کافی نرسيده است، در نتيجه با تستهای آزمايشگاهی قابل تشخيص نمی باشد. اين مرحله از دو هفته تا 16 ماه طول می کشد.

�        مرحله آلودگی

چون سطح آنتی بادی افزايش می يابد، بيماری در اين مرحله با تستهای آزمايشگاهی قابل تشخيص است. البته هنوز در فرد علائمی از بيماری ديده نمی شود.

اين مرحله از 5 تا 20 سال طول می کشد.

�        دوره بيماری

در اين مرحله کاهش تدريجی نيروی دفاعی و ايمنی سلولی وجود دارد که باعث ظهور علائم بالينی و بيماری ايدز می شود.

علائم مهم بيماری ايدز :

1)      بزرگی غدد لنفاوی بدن

2)      اسهال و تب بيشتر از يک ماه

3)      کاهش وزن بيشتر از ده کيلوگرم

4)      تعريق شبانه، خستگی و بيحالی

* با اين وجود هيچکدام از علائم فوق به تنهائی جهت تشخيص بيماری ايدز اختصاصی نبوده و ممکن است در ساير بيماری ها نيز ديده شود.*

تشخيص بيماری :

آزمايش ويژه خون که سطح آنتی بادی ضدويروس اندازه گيری می شود، در Windows Period هنوز سطح آنتی بادی افزايش نيافته است، پس نتيجه آزمايش بلافاصله پس از تماس فرد با خون يا ابزار آلوده، مثبت نخواهد بود.

گروه های در معرض خطر (High Rick) برای بيماری ايدز چه افرادی هستند ؟

کليه افراد تهديد می شوند ولی عده ای بيشتر، مانند :

• دريافت کنندگان خون و فاکتورهای خونی مثل هموفيلی ها، تالاسمی ها، دياليزی ها، دريافت کنندگان اعضاء و بافتها.
• فواحش و افراد ولگرد و جوانان منحرف که شرکاء جنسی متعدد دارند.
• افراد مبتلا به بيماری های مقاربتی (STD) سوزاک و سيفليس.
• همسران وکودکان افراد آلوده، نوزادان مادران آلوده.
• معتادان تزريقی بصورت مشترک (IV Drug Abuse).
• استفاده کنندگان از سرنگ، تيغ، مسواک و خلال دندان بصورت مشترک با افراد آلوده.
• مشاغل مرتبط با حرفه پزشکی.
• مشاغلی که با وسايل آلوده سروکار دارند، مانند آرايشگاهها.
• روشهای غيراستريل حجامت، ختنه، سوراخ کردن گوش، خالکوبی و ... .
• رانندگان بين المللی، مسافران خارجی، خارجيان مقيم کشور، پناهندگان مقيم اردوگاه ها.

درمان :

�   ندارد.

�   داروهای ضدويروس � ورود فرد را به فاز بيماری به تأخير می اندازد.

راه های پيشگيری از بيماری ايدز :

�  پايبندی به اصول اسلامی و خانواده.

�  شناخت راه های انتقال.

�  بکارگيری روشهای مناسب و اصول پيشگيری.

�  اتخاذ رفتارهای بهداشتی.

�  مشاوره اصولی و مؤثر.

در مبارزه با ايدز اصولاً می توان جامعه را به سه گروه تقسيم بندی کرد :

1)     عموم مردم جامعه

شناخت راه های انتقال بيماری، پرهيز از رفتارهای پرخطر.

2)     افراد در معرض خطر

مثل معتادان، افرادی که شرکای جنسی متعددی دارند ويا ارتباط جنسی مشکوک دارند، تزريق مکرر خون دارند، انجام جراحی های غيراستريل دارند.

در اين افراد دادن آگاهی در زمينه بيماری مؤثر است.

3)     افراد آلوده به ويروس

اينها در جامعه مخازن آلودگی هستند و درنتيجه نياز به مراقبت بيشتر دارند. اين افراد می توانند ساليان طولانی (حدود 20 سال بدون عارضه خاصی)زندگی کنند.

دادن آگاهی در رابطه با انتقال بيماری، دادن مشاوره و آگاهی به خانواده آنها، انجام آزمايشهای گوناگون جهت اطلاع از ابتلاء به عفونتهای فرصت طلب و تحت نظر پزشک قراردادن آنها، برقراری رابطه انسانی درست و فراهم کردن تسهيلات برای مراقبتهای پزشکی