تاريخچه كرمانشاه
كرمانشاه يكي از باستاني ترين شهرهاي ايران است كه گفته ميشود توسط طهمورث ديو بند پادشاه افسانهاي پيشداديان ساخته شده است. برخي از مورخين بناي آن را به بهرام پادشاه ساساني نسبت ميدهند. كرمانشاه در زمان قباد اول و انوشيروان ساساني به اوج عظمت خود رسيد. در قرن چهارم يكي از مورخان اسلامي از كرمانشاه به عنوان شهري زيبا در ميان اشجار و آبهاي روان ياد كرده است. در اوايل حكومت شاه اسماعيل صفوي سلطان مراد آق قويونلر با 70 هزار نفر كرمانشاه و همدان را اشغال كرد. صفويه براي جلوگيري از تجاوز احتمالي امپراطوري عثماني اين اين شهر را مورد توجه قرار داد. در زمان شيخ عليخان زنگنه صدراعظم صفوي، به آباداني و رونق كرمانشاه افزوده شد ولي در دوره افشاريه مورد هجوم عثمانيها قرار گرفت. اما نادر شاه، عثمانيها را عقب راند ولي در اواخر زندگي نادر شاه، كرمانشاه با محاصره و تاراج عثمانيها مواجه شد و دستخوش آشوب فراواني گرديد. ر
در سال 1267 هجري قمري امامقلي ميرزا از طرف ناصرالدين شاه به سرحدات كرمانشاه منصوب شد و مدت 25 سال در اين شهر حكومت كرد و در همين دوره بناهايي را احداث و به يادگار گذاشت. اين شهر در جنبش مشروطه سهمي به سزا داشت و در جنگ جهاني اول و دوم به تصرف قواي بيگانه در آمد و پس از پايان جنگ تخليه شد. همچنين اين شهر در جنگ تحميلي عراق عليه ايران، خسارات زيادي ديد. ر
مراکز تاريخي و باستاني
مقبره مولانا
اين مقبره به مولانا عبدالله ابن الجاج محمد توني بشروي از علماي بزرگ شيعه عصر صفويه، تعلق دارد. مولانا در سال 1071 هجري قمري هنگام بازگشت از زيارت عتبات مقدسه، در كرمانشاه وفات نموده است. مقبره اين عالم رباني پس از تقريباً 300 سال توسط يكي از محققين كشف هم اكنون مورد توجه اهالي و علاقمندان قرار دارد. ر
شهر باستاني كامبادنه
در كنار بقاياي حصار خشتي و باروي شهر كامبادنه سكههايي از عصر ساساني يافت شده است. ويرانههاي اين شهر تاريخي بين طاق بستان و شهر كرمانشاه قرار دارد. ر
كاروانسراي ماهيدشت
اين كاروانسرا در شمال شرقي ماهيدشت واقع شده است. شكل كاروانسرا مربع و به شكل چهار ايواني است. طرفين ورودي بنا با 10 طاق نما تزئين شده است. اپن بنا از سنگهاي حجاري شده عصر ساساني و بقيه ساختمان از آجر و گچ ميباشد. اين كاروانسرا كه احتمالاً در زمان شاه عباس دوم بنا شده، در سال 1275 هجري قمري هنگام سلطنت ناصرالدينشاه تعمير شده است. ر
نقوش طاق بستان
طاق بستان يا (طاق وستان) در سمت راست ورودي شهر كرمانشاه، در شمال شرقي اين شهر، مجموعهاي از سنگ نگارهها و سنگ نبشتههاي دوره ساساني است كه با فضاي مركبي از كوه، چشمه و آب، به گردشگاهي مصفا و چشم اندازي دل انگيز بدل شده است. طبيعت اطراف طاق بستان در زمان ساسانيان بيشهزاري مناسب براي شكار سلاطين بوده است. بقاياي ديوارهايي كه در انتهاي بيشه، راه بر شكار از كوه رانده شده ميبسته، هنوز باقي است. پس از ورود به مدخل طاق بستان، اولين سنگ نگاره به اردشير دوم مربوط است. اردشير بين اهورا مزدا و ميترا قرار گرفته، روي خود را به سوي اهورا مزدا گرفته و با دست چپ حلقه مودت را از وي دريافت ميكند. زير پاي شاه و اهورا مزدا دشمن يا ( اهريمن) بر زمين افكنده شده است. بعد از اين نقش، طاق كوچكي قرار دارد كه پيكره شاهپور دوم و پسرش شاپور سوم بر آن ديده ميشود. بالاي هر كدام از اين سنگ نگارهها در سطرهايي به خط پهلوي ساساني صاحب نقش معرفي شده است. در سومين بخش از اين مجموعه، مدخل طاق از بالا تا پايين سنگ نگاره زيبايي از نقش فرشتگان بالدار، درخت زندگي، مجالس شكار گراز در بيشه زار و شكار مرغان و ماهيان در مرداب و نقوش فيل، اسب و قايق و .... وجود دارد كه همراه نوازندگان، مجلس شادماني را حكايت ميكند. در پايين اين نقش، سواري بر اسب، زره پوش و مسلح ديده ميشود كه برخي آن را نقش ر(پيروزساساني) و برخي ديگر نقش خسرو پرويز ميدانند. ر
جاذبه هاي طبيعي
ارتفاعات پررو( پراو)
كوهستان پررو در مجاورت كرمانشاه واقع شده است و حدود 1020 كيلومتر مربع وسعت دارد. اين كوهستان از كوههاي متعددي چون قرال، دو قرال ، راق چرمي،.... تشكيل شده و بلندترين قله آن با ارتفاع 3357 متر به نام شيخ علي خان معروف است. مهم ترين و ژرف ترين غار خاورميانه به عمق 572 متر به نام پررو ( پراو ) در دامنه جنوبي قله قته چرمي واقع شده است.
چال آباد
كوه چال آباد در 50 كيلومتري شمال غربي كرمانشاه واقع شده است. ارتفاع كوه چال آباد 2444 متر است. اين كوه همراه با كوههاي ولاني، هشلان، شاه كوه، هول هول و كوه خاقانه كوهستان كوچكي به وسعت 320 كيلومتر مربع را پديد آوردهاند.
رودخانه قايونه و همچنين راه اتومبيل رو كرمانشاه به سنندج از دامنههاي شرقي اين كوهستان ميگذرد و در واقع مرز ميان كوهستان پررو و كوهستان چال آباد به شمار ميروند. ر
هوجير
كوه هوجير در 43 كيلومتري شمال شرقي كرمانشاه واقع شده و ارتفاع آن در حدود 2583 متر است. اين كوه از غرب به كوه قلعه هجير متصل است و با يكديگر كوهستان كوچكي را كه به وسيله دره رود دينور از سوي غرب از كوهستان پررو جدا ميشود، تشكيل ميدهند. ر
سرآب نيلوفر
سر آب نيلوفر در 30 كيلومتري شمال غربي كرمانشاه كوزان واقع شده است. اين سرآب استخر وسيعي را تشكيل ميدهد كه مملو از گلهاي نيلوفر است و ظرفيت تفريحي فراوان دارد. اين سراب براي پرورش ماهي نيز مناسب است. ر
غار پراو
اين غار در كوه پراو از سلسله جبال زاگرس در شمال شهرستان كرمانشاه واقع شده است. اين ناحيه به علت بافت آهكي و بارندگي شديد جايگاه غارهاي ناشناخته فراوان دارد. غار پراو بزرگترين غار آهكي دنيا ميباشد و ساختمان آن مطلقاً آهكي است. نتايج بررسيهاي انجام گرفته نشان ميدهد كه اين غار به دوران سوم زمينشناسي مربوط است. ر
اين غار يكي از سختترين غارهاي جهان است كه 26 حلقه چاه به عمقهاي مختلف 5 تا 42 متر دارد. دهانه غار به صورت سوراخي نسبتاً كوچك است كه با شيب تقريباً 30 درجه شروع ميشود و به فضاهاي بزرگ و كوچك و شعب متعدد و سنگهاي عظيم كه در بين هر كدام از آنها حفرهها و پرتگاههايي به وجود آمده، منتهي ميشود. در آذر ماه ابتداي غار به وسيله ( چكيده ) و ( چكنده ) هاي يخي پوشيده ميشود و زيبايي خاصي به آن ميبخشد.
غار آسنگران
اين غار در شمال غربي كوههاي ( پررو ) در تنگهاي به نام ( تنگ كوه ) در 22 كيلومتري جاده بين كرمانشاه و سنندج واقع شده است. غار آسنگران چهارچاه به عمقهاي متفاوت 6 ، 8 ، 16 ، 36 متري دارد كه چاههاي سوم و چهارم آن به هم راه دارند. در پايان غار، فضاي استخر مانندي وجود دارد. غار آسنگران يكي از غارهاي زيباي ايران است. ر
غار تايله نو
اين غار، در ناحيه ( بدره ) كرمانشاه واقع شده و چندين دهانه در طبقات مختلف زمين ساخته است. در اين غار، سفالهاي مربوط به دوران پيش از تاريخ به دست آمده است. غار تايله نو در ارتفاع 1600 متري در كوه ( برزرد ) قرار دارد و داراي استالا كتيتها و ستونهاي 22 متري و 16 متري زيباست و گاز نيز از آن متصاعد ميشود. ر
غار رتيل
اين غار در مسير كرمانشاه به كرند و ريجاب در جهت زيارتگاه باباديار واقع شده است. طول اين غار 366 متر است. براي ورود به اين غار، بايد وسايل كوهنوردي در اختيار داشت. ر
اماکن زيارتي و مذهبي
مسجد جامع كرمانشاه
اين مسجد در كنار خيابان مدرس، نرسيده به خيابان نواب واقع شده و از آثار قابل توجه اواخردوره زنديه است كه در سال 1196 هجري قمري توسط حاجعليخانزنگنه، از نوادگان شيخعليخان معروف و حاكم كرمانشاه، ظاهراً به جاي مسجد قديمي تري بنا شده است. آنچه از بناي قديمي مسجد باقي مانده، بخشي از شبستان مذكور در گذشته به چهل ستون معروف بوده كه بخشي از آن در خيابان كشيها از بين رفته است. ر
مسجد حاج شهبازخان
اين مسجد در چهارراه مدرس، كوچه شهيد داود شهلايي شهر كرمانشاه واقع شده و از آثار دوره قاجاريه است. بناي مسجد در سال 1235 هجري قمري توسط حاج شهبازخان و شش برادر او كه موسس طايفه معروف به حاجيزادگان بودند، در بيرون از شهر كرمانشاه آن روزگار بنا شده است. ر
مسجد دولتشاه
اين مسجد در ميدان جوانشير شهر كرمانشاه واقع شده و از آثار دوره قاجاريه است كه توسط محمد عليميرزاي دولتشاه بنا شده است. بناي مسجد دولتشاه در دوره اخير تعمير و مرمت شده و داراي سر در، صحن و شبستان زنانه و مردانه است. اين مسجد به مسجد حاج ابوتراب آل آقا نيز معروف است كه بر كتيبه كاشي سردر مسجد خوانده ميشود. ر
مسجد شاهزاده
اين مسجد در محله تيمچه شهر كرمانشاه نرسيده به ميدان جوانشير واقع شده و به دوره قاجاريه مربوط است كه در حدود سال 1237 هجري قمري توسط محمدعليميرزايدولتشاد بنا شده است. صحن مسجد، مستطيل شكل و مفروش به سنگ تيشهاي و نوساز است كه در ضلع شمالي آن، حسينيهاي نوساز و در اضلاع غربي و شرقي آن، كلاسها و كانونهاي فرهنگي قرار دارد. ر
از ويژگيهاي اين بنا، آب انباري است كه در ميانه صحن ساخته شده و ورودي آن از داخل كوچه مجاور تعبيه شده است. ر
مسجد عماد الدوله
اين مسجد از آثار دوره قاجاريه است. ساختمان اوليه مسجد عمادالدوله در 1285 هجريقمري توسط امامقليميرزاعمادالدوله ( والي غرب سرحدات عراقين ) احداث شده است. ر
مسجد عمادالدوله به صورت چهار ايواني بنا شده و مشتمل بر سردر، صحن، ايوان، شبستان ستوندار و حجرههاي متعدد است. بر كاشيكاري ايوان مسجد، كتيبهاي مشتمل بر قصيدهاي در ذكر نام پادشاه وقت (ناصرالدينشاه) نام باني و تاريخ 1285 هجريقمري نوشته شده است. بر اساس روايتهاي موجود، در چوبي ورودي مسجد، از حرم حضرت علي (ع) به اينجا منتقل شده و بدين جهت به (بقاياي شاه نجف) مشهور شده و ظاهراً از آثار دوره صفويه است. ر
تكيه معاون الملك
اين تكيه در محل به حسينيه معاونالملك شهرت دارد و مشتمل سه بناي عباسي، حسينيه و زينبيه است، در مركز شهر كرمانشاه قرار دارد. تكيه داراي دو حياط و يك عمارت ميباشد و ديوارهاي حسينيه به طور كلي پوشيده از كاشيهاي گوناگون با رنگهاي متنوع و زيباست. همچنين كاشيهاي نقش دار، حالتهاي جالب و متنوعي را بوجود آورده اند. صورت رجال و بزرگان دوره قاجاريه به ويژه بزرگان مذهبي و عشاير كرمانشاه كه با قلمي ظريف و رنگهاي طبيعي بر كاشيها نقش شده، زيبايي خاصي را به آن بخشيده است